əziyyət
:
is. [ər.]
1.
Məşəqqət, əzab,
cəfa. Yolun əziyyəti. Əziyyətə rast gəlmək. –
Bəli, Yer üzünün bu mənzərəsi; Arabir məni
də salır qüvvətdən; Həyat qurtarmadı bu
əziyyətdən. S.Vurğun. // Ağrı, ağrı-acı. Yaranın
əziyyəti. _ Əziyyət çəkdirmək – əziyyətə
məruz etmək, əziyyət, əzab çəkməsinə
səbəb olmaq, əziyyət vermək, məşəqqət
çəkdirmək. Çəkdirir çox bizə əziyyətlər;
Həm verir xeyli-xeyli zəhmətlər. A.Səhhət.
Əziyyət çəkmək – əzab çəkmək, məşəqqət
çəkmək, ağrı-acı çəkmək. Xəstəlikdən çox
əziyyət çəkmişdir. Yazıq baş ağrısından çox
əziyyət çəkir. – Deyir: – Qoy isinsin, o, can
üstədir; Əziyyət çəkməsin bir neçə günlük.
M.Rahim. Əziyyət olmaq – əziyyətə, məşəqqətə,
zəhmətə, çətinliyə, qayğıya səbəb
olmaq. Qorxuram, sizə əziyyət ola. – [Mozalan
bəy:] Oyundan camaata çox əziyyət
olur. Ə.Haqverdiyev. Əziyyət vermək (etmək,
eləmək) – incitmək, çox narahat etmək.
Diş ağrısı çox əziyyət verir. Yara
əziyyət edir. – Çox əziyyət verib çovğun,
yağmur, bad; Xatirə gəlməyib nə düşmən,
nə yad. Aşıq Ələsgər. Verməmişəm mən ki
xəsarət sənə; Sən də dəxi vermə əziyyət
mənə. A.Səhhət. Əziyyətə salmaq – narahat
etmək, zəhmət vermək, əziyyətə
düşməsinə səbəb olmaq. Əziyyətə saldığım
üçün üzr istəyirəm. – [Böyükxanım:] Bu elm
sizi narahat etməz, bir az da atanız kimi
əziyyətə salar. M.S.Ordubadi. Əziyyəti dəymək
(toxunmaq) – zərəri olmaq, zərər
vermək, ziyanı olmaq. Adamlara əziyyəti dəymək.
Çovğunun camaata çox əziyyəti dəydi.
Əziyyəti olmaq – əziyyət vermək, incitmək.
Doğrudan deyirmişlər ki, Nikolayın bizə
çox əziyyətləri olub. C.Məmmədquluzadə.
2.
Ağır zəhmət, ağır iş, zəhmətli və çətin
iş. Çünki bilir rahət əziyyətdədir; Şad
yaşamaq səydə, qeyrətdədir. M.Ə.Sabir.
[Mirzə Cavad:] Ay balam, nahaq yerə bu
əziyyət nə lazımdır, niyə özünü incidirsən?
Ə.Haqverdiyev. Binəvanın üzündə və gözlərində
əziyyət nişanələri oynaşıb, çox
zəlalətlərə düçar olduğuna işarə verirdi.
A.Divanbəyoğlu. _Əziyyət çəkmək – zəhmət
çəkmək, çox işləmək, zəhmətli işlə
məşğul olmaq. Bağ salmaq üçün əziyyət
çəkmək lazımdır.
əziyyətlə zərf
3.
böyük çətinliklə, məşəqqətlə,
əzabla, əziyyət çəkə-çəkə. Əziyyətlə
yerimək. – Mələk nənə əvvəl diz üstə
çöküb, sonra ağaca dayanıb, əziyyətlə qalxıb
yola düşdü. Ə.Haqverdiyev;
4.
əziyyət
verilərək, işgəncə ilə. Kəndin ortasında
müxtəlif işgəncə və əziyyətlə öldürülmüş
meyitlərə baxanda adamın tükləri ürpərirdi.
Ə.Vəliyev.