saymaq
:
f.
1.
Rəqəmləri sıra ilə demək,
sadalamaq, sanamaq. Yüzə qədər saymaq.
– Salman ona qədər saydı. S.Rəhimov. [Yusif
Hümmətə:] Barmağınla sayırsan ki, filanıfilanı
doldurmuşuq, yaxşı eləmisiniz. B.Bayramov.
// Miqdarını bilmək üçün hesablamaq.
Günləri saymaq. – Koroğlu da başladı pulu
saymağa. “Koroğlu”. ..Bir qoca rus arvadı
pullarını sayırdı. Ə.Haqverdiyev. [Şahin
Firəngizə:] Onu demək istəyirəm ki, çox oxumuşam,
hamısını bəlkə də saya bilmərəm.
B.Bayramov.
2.
Bir-bir adlarını çəkmək, eyni cinsdən
olan şeyləri adbaad sıra ilə demək; sadalamaq.
Kitabları saymaq. Uşaqları saymaq.
– Sinədə yarələrim saydı, dedi, min cərrah;
Səhv edib, hələ bu mindən birinin sayı deyil.
S.Ə.Şirvani. ..Saydığımız ağalar ən hörmətli
üləma və sadat zümrəsindəndirlər. C.Məmmədquluzadə.
3.
məc. Ehtiram etmək, hörmətini saxlamaq,
hörmət etmək; hesablaşmaq. Sayanın
quluyam, saymayanın ağası. (Ata. sözü). Əsgər
indi səni sayacaq. Ə.Əbülhəsən. Quliyev
bu adamların onu bir o qədər də saymadıqlarını
başa düşürdü. Ə.Sadıq.
4.
Ehtiyat etmək, çəkinmək. [Nəbi:] Qubernat,
naçalnik gəlsə, saymaram; Düşmənin
qanından içsəm, doymaram. “Qaçaq Nəbi”.
5.
məc. Bilmək, hesab etmək. [Hacı
Qara:] Mənim sözlərimi zarafat sayırsınız?
M.F.Axundzadə. Özünü yenidən dünyaya
gəlmiş sayırdı. Mir Cəlal. Samirə mənim bu
arzumu adi zarafatlarımdan biri sayırdı.
M.Hüseyn.
◊ Saymaqla bitməz (qurtarmaz) – həddindən
çoxdur, sayı-hesabı yoxdur. Saymaq
ilə bitən deyil göstərdiyin hünərlər; Bülbül
deyir bağçalarda dastanını hər səhər. S.Vurğun.